Nakaz zapłaty – i co dalej?
W polskich realiach prawnych nakaz zapłaty może być wydany w kilku rodzajach postępowań: nakazowym, upominawczym i EPU. Czasami trudno jest zrozumieć różnice i samemu podjąć działanie, które może pomóc dłużnikowi odeprzeć argumentację wierzyciela i podważyć zasadność jego powództwa. W takim przypadku warto skorzystać z usług pełnomocnika, który wyjaśnia procedurę i zastępuje w sprawie.
W nakazie zapłaty sąd nakazuje pozwanemu, aby w terminie oznaczonym w nakazie zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł środek zaskarżenia. Termin ten wynosi dwa tygodnie, miesiąc lub trzy miesiące w zależności od rodzaju postępowania oraz tego, czy doręczenie następuje w kraju, w Unii Europejskiej, czy poza granicami Unii Europejskiej.
Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym
Zgodnie z art. 485 k.p.c., sąd może wydać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeśli roszczenie powoda jest odpowiednio udokumentowane. Można tego dokonać m.in. poprzez dołączenie do pozwu:
– dokumentu urzędowego,
– zaakceptowanego przez dłużnika rachunku,
– wezwania do zapłaty wraz z pisemnym uznaniem długu przez dłużnika,
– prawidłowo wypełnionego weksla lub czeku. Jeżeli sprawa dotyczy transakcji handlowych, sąd może wydać nakaz zapłaty również na podstawie umowy, dowodu spełnienia świadczenia wzajemnego, faktury lub rachunku.
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym wydawany jest na podstawie art. 499 k.p.c. w sprawach określonych w art. 480(1) § 1 k.p.c, jeśli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Sąd jednak odmówi jego wydania, jeżeli:
– roszczenie jest oczywiście bezzasadne,
– twierdzenia powoda budzą wątpliwości.
Jak pozwany może się bronić?
Po wydaniu nakazu zapłaty pozwany ma możliwość podważenia go na dwa sposoby, w zależności od rodzaju postępowania:
● Poprzez wniesienie zarzutów w postępowaniu nakazowym, w których musi wskazać fakty oraz dowody na ich poparcie.
● Poprzez wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.
Nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym
W polskiej procedurze istnieje też elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU), w którym nakaz zapłaty może zostać wydany, jeżeli powód nie dochodzi roszczenia innego niż pieniądze lub doręczenie pozwanemu nakazu miałoby nastąpić poza granicami kraju. Ponadto w elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu, o czym stanowi art. 505(29a) k.p.c. W pozwie powód powinien wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń, ale dowodów nie dołącza się do pozwu. Stąd też odparcie argumentacji przeciwnika procesowego i przedstawienie własnego stanowiska jest w tym przypadku bardzo ważne. W przypadku wniesienia sprzeciwu sąd umarza postępowanie w zakresie, w którym nakaz zapłaty utracił moc.
Konsekwencje dla stron
Jeśli pozwany nie wniesie środka zaskarżenia w terminie, nakaz zapłaty będzie miał skutki prawomocnego wyroku. Oznacza to, że podjęcie działania i wniesienie sprzeciwu lub zarzutów jest konieczne, aby wierzyciel nie mógł rozpocząć egzekucji komorniczej, a sprawa została bardziej szczegółowo rozpatrzona przez sąd.